Kadınlarda İdrar Kaçırma

   KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA

İdrar böbreklerde yapılır ve mesanede(sidik kesesi)toplanır. İlk başta boş olan mesane böbreklerden gelen idrar ile dolmaya başladıkça aynen bir balon gibi genişlemeye başlar.Mesanede idrar birikirken bir yandan da beyine sinyal gider ve beyin mesanenin kasılmasını engeller. Bu özelliği sayesinde mesane  içinde idrar depolayabilir. Ayrıca mesanenin hemen çıkış kısmında bulunan ve normalde her zaman kasılı bulunan kaslar aynen bir kapak görevi görerek idrarın dışarı kaçmasını engeller.  İdrar  tutamama ya da idrar kaçırma bu işleyişin herhangi bir basamağında sorun olunca karşımıza çıkar.

İdrar kaçırma kadınlarda sık karşılaşılan ve  başta sosyal hayatın kısıtlanması olmak üzere bir çok olumsuz etkisi olan bir sorundur. İdrar kaçırma şikayeti olanlar bir süre sonra gündelik hayatlarını bile bu duruma göre planlarlar ve bir çok sorun ile baş etmek zorunda kalırlar. Bazen cinsel yaşamları bile bu durumdan olumsuz şekilde etkilenir.

İdrar kaçırma tibbi olarak üriner inkontinans olarak adlandırılır. Tüm yaş gruplarında görülebilir.  Kadınlarda sık görülmesine karşın tedavi arayışı gerek kültürel nedenler ile bunu bir şikayet olarak belirtememeleri gerekse de kadınların bu durumu kabullenmesi,doğal bir olay olarak karşılaması  ve tedavisi olmadığını düşünmeleri nedeniyle azdır. Birçok sebebi olan bu durumun tedavisi mevcuttur hatta bazen hayatımızdaki çok küçük değişiklikler ile bile hızla tedavi edilebilir.

         

           İdrar kaçırma günlük hayatta karşımıza farklı şekillerde çıkabilir. Bunlardan ilki “stres üriner inkontinans” olarak adlandırılan durumdur. Bu durumda idrar kaçırma gülme,öksürme,hapşırma,ağır kaldırma,ıkınma gibi karın içi basıncı arttıran durumlarda meydana gelir. Genellikle ileri yaşlarda,çok doğum yapanlar ya da zorlu doğum yapanlarda görülür. Ancak bazen hiç doğum yapmamış kişilerde de görülebilmektedir.  Diğer bir idrar kaçırma şekli “urge inkontinans” olarak adlandırılan ve istemsiz aniden gerçekleşen  idrar kaçırmadır. Bu durumda hastalarda bir anda idrar hissi oluşur ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırma meydana gelir. Urge inkontinans hastalarında beraberinde idrarda yanma,tam boşaltamama hissi ve sık idrara çıkma şikayetleri olabilir. Her yaş grubunda görülebilir. Çoğunlukla idrar yolu enfeksiyonuna bağlıdır. Enfeksiyonun tedavisi ile idrar kaçırma da hızla düzelir.  Bazen de hem stres hem de urge inkontinans  bir arada görülebilir.

İdrar Kaçırmanın Nedenleri

-İleri yaş

-Fazla kilolu olmak, obezite hastalığı

-Kalıtımsal sebepler

-Kabızlık problemleri

-İdrar enfeksiyonları

-Vajinal enfeksiyonlar

-İdrar taşları ve tümörleri

-Çok doğum yapmış olmak veya zor doğumlar

-Menopozla ilişkili hormonal değişiklikler

-Sinirsel hastalıklar

-Kontrolsüz şeker hastalığı

-Alkolizm

-Vajen ile idrar kesesi arasında a anormal bağlantılar

-Beyin fonksiyonlarında yavaşlamaya neden olan hastalıklar (demans, alzheimer, damarsal hastalıklar vb)

-Kas gevşetici, tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, sakinleştirici, depresyona karşı alınan ilaçlar, alerji ilaçları da idrar kaçırmaya sebep olabilir.

İdrar Kaçırma Şikayeti Olan Hastanın Değerlendirilmesi

İdrar kaçırma şikayeti ile başvuran hastada öncelikle  ayrıntılı bir öykü alınmalıdır. Hastanın şikayeti ayrıntılı olarak değerlendirilmeli  ve birkaç adet semptomu  varsa daha baskın olan belirlenmelidir. Hastanın mevcut tanı konulmuş hastalıkları, kullandığı ilaçlar, geçirmiş olduğu cerrahi müdahaleler not alınmalı, şikayeti için daha önce tedavi alıp almadığı sorgulanmalıdır.  Fizik  muayene jinekolojik muayeneyi de içerek şekilde yapılmalıdır. Tam idrar tahlili (TİT), böbrek fonksiyon testleri ve kan şekerini  de içeren rutin laboratuar tetkikleri ve üriner sistem ultrasonografisi yapılmalıdır. Tüm sonuçlar ile öncelikli olarak idrar kaçırmanın olası sebepleri ve hangi tarz kaçırma olduğu ortaya konulmalıdır.

İdrar Kaçırmada Tedavi Yöntemleri

İdrar kaçırma tedavisi iki gruba ayrılabilir;

1: Cerrahi dışı tedaviler

Yaşam tarzı değişiklikleri:  Günlük sıvı alımının düzenlenmesi amaçlanır. Alkollü içecekler,gazlı içecekler, kafeinli içecekler, çay, fazla baharatlı yiyecekler, suni tatlandırıcılar gibi besinlerin azaltılması önerilir. İdeal kilo sağlanmalıdır. Ayrıca sigara bırakılması gerekir. 

Zamanlanmış işeme ve mesane egzersizleri: Sadece belirli zamanlarda ve sıklığı giderek azalacak şekilde işeme planlanır. Yaklaşık olarak 2 ay sonunda düzenli bir program oluşturulur.

Pelvik taban egzersizleri – biofeedback ve fonksiyonel elektriksel uyarılma: Temel prensip vajen ve makat etrafında bulunan kasların güçlendirilmesine dayanmaktadır. Bu amaçla sanki idrar ve gaz çıkışını durduracakmış gibi vajen ve makat etrafında bulunan kaslarımızı kasmamız gerekmektedir. Egzersizler hastaya anlatılıp öğretildikten sonra hasta için bir tedavi süreci planlanır. Ayrıca EMG-biofeedback yardımıyla hastanın egzersizleri ne kadar doğru yaptığı gözlenebilir. Bazı özel durumlarda elektriksel uygulama ile de bu kasların çalıştırılması sağlanabilir.

İlaç tedavileri: antikolnerjik ilaçlar,vajinal östrojenler, beta – agonistler,anti depresanlar

2: Cerrahi tedaviler  

İdrar kaçırmanın tedavisinde  kullanılan çok sayıda ameliyat tipi vardır. Bu ameliyatların seçimi; hastanın yaşı, kilosu, birlikte sarkma olup olmaması, kaçırmanın tipine ve hasta kararına göre değişir.   En sık yapılan ve uygulaması kolay, hastanede kalış süresi az olan yöntemler; mesane ve idrar borusu altına konan destek bant operasyonlarıdır. Bu ameliyatlar yaklaşık yarım saat sürmekte ve hasta aynı gün taburcu edilebilmektedir.